2BI

  

• Naslovna
• 2BI Kompanija
• Termotehnika
• Alati
• Edukacija
• Blog
• Reference

2BI Alati

• Besplatni alati
• Jednostavni alati

Osnovne informacije o računarima

CENTRALNA PROCESORSKA JEDINICA

Procesor je „mozak“ računara. Informacije stalno teku ka procesoru i od procesora prema raznim djelovima računara. CPU se nalazi u centru ovih procesa i odlučuje gdje i šta treba da ide. Kada pritisnete taster na tastaturi, procesor primi tu informaciju i pošalje je na odgovarajuće mjesto. Kada štampate tekst, procesor preuzima karaktere sa ekrana i šalje ih na štampač. Možemo reći da je CPU upravljački centar za sve operacije na računaru.

BIOS

Ako procesor posmatramo kao „mozak“ računara, BIOS predstavlja njegov nervni sistem. BIOS je program koji predstavlja vezu između hardvera i Operativnog sistema. BIOS sadrži bazne programske rutine (programe) koji upravljaju prenosom podataka između različitih hardverskih komponenti. Tokom starta računara, BIOS programi su jedini koji su raspoloživi. Tek kasnije pomoću BIOS-a očita se Operativni sistem. Kada se sastavlja računar prvobitna podešavanje priključenog hardvera se obavljaju u BIOS-u. Operativni sistem, tokom rada se obraća BIOS-u za pomoć kada treba obaviti komunikaciju sa hardverom.

RAM MEMORIJA

Ram memorija predstavlja radni sto za CPU. Podaci se u računaru čuvaju na hard disku. Međutim, da bi CPU mogao da radi sa programima, mora ih prvo upisati u RAM memoriju. Dakle, ako hard disk posmatramo kao policu sa alatom, da bi alat mogli da koristimo moramo ga izvaditi iz police i poređati na radni sto, što je naša RAM memorija, nakon čega ga koristimo. Podaci upisani u memorije se brišu svaki put kada isključimo računar. Dakle CPU svaki put kada završi sa radom uredno počisti svoj radni sto.

MATIČNA PLOČA

Matična ploča je osnovni dio računara na kojem su smješteni čipovi i elektronika. Male žice koje se nalaze na matičnoj ploči su „putevi“ po kojima putuju informacije od jednog do drugog elementa, čime se obazbjeđuje da djelovi međusobno komuniciraju. Na matičnoj ploči se nalaze brojne komponente koje su ugrađene u nju prilikom proizvodnje. Te se komponente zovu integrisane. One se ne mogu zamijeniti pošto su najčešće zalemljenje za ploču. Matična ploča sadrži brojne konektore na koje se ubadaju adapteri.

KUĆIŠTE

Kućište računara je „kuća“ u koju se smiještaju komponente. Postoje dijve vrste kućišta: Desktop (obično se postavlja na sto), Tauer (obično se postavlja na pod ispod radnog stola). Kućišta obično imaju ugrađeno napajanje električnom energijom. Prednosti većih kućišta su olakšano hlađenje komponenti i lakša montaža komponenti prilikom sklapanja.

HARD DISK

Hard disk je uređaj koji služi za zapisivanje podataka. Na njemu se mogu skladištiti programi i drugi digitalni podaci. Ovdje su podaci trajno zapisani, odnosno ostaju na hard disku i kada se računar ugasi. Na hard disku se smiješta i Operativni sistem.

FLOPI DISK-DISKETE

Ovaj danas praktično potpuno zaboravljen medijum za čuvanje podataka, nekada je bio nezamjenljiv. To su mali, ravni diskovi koji su se odlikovali velikom sporošću, malim kapacitetom i velikom nepouzdanošću čuvanja podataka. Nije iznenađenje da su jako brzo prevaziđeni.

OPTIČKI UREĐAJI (CD, DVD ČITAČI I PISAČI)

Ovakvi uređaji se montiraju kao fioka na kućištu. Kada se u njih ubaci CD ili DVD disk, zatvori se „fioka“, i disk počinje da se okreće. Nakon nekoliko sekundi, disk je spreman za očitavanje. Od tog trenutka ovaj uređaj se ponaša kao bilo koji drugi disk, dakle sa njega se mogu očitavati podaci, ili se na njega mogu snimiti (popularno „narezati“) podaci.

MONITOR

Monitor predstavlja dio video sistema računara. Pomoću njega dobija se grafička interpretacija onoga šta se dešava na računaru. Postoje dva tipa monitora: CRT i LCD monitori.CRT monitori polako nestaju iz upotrebe. To su „debeli“ monitori koji u sebi imaju katodnu cev. LCD monitori su „tanki“ monitori, sa tečnim kristalima i danas, usljed pristupačne cijene, postali su standard.

VIDEO KARTICA

Video kartica (video adapter, grafička kartica) je komponenta računara koja služi da generiše video signal koji se šalje na monitor. Može biti integrisana – ugrađena na matičnu ploču ili (u novije vrijeme) u processor, ili eksterna - dodata preko posebnog slota na matičnoj ploči (AGP, PCI ili PCI-Express). Grafička kartica sadrži svoj processor (eng. Graphics Processing Unit - GPU) koji predstavlja “mozak” za prevođenje binarnog koda u vidljivu sliku koja se interpretira na displeju računara. Video kartice uglavnom imaju VGA (eng. Video Graphics Array), DVI (eng. Digital Visual Interface) ili HDMI (eng. High-Definition Multimedia Interface) izlazni konektor. Eksterne grafičke kartice, zbog velike složenosti procesora, najčešće imaju neku vrstu hladnjaka (aktivnog ili pasivnog). Najveći proizvođači grafičkih čipova su: Intel, ATI Tehnologies, NVIDIA, 3Dlabs itd.

ZVUČNA KARTICA

Zvučna kartica je dio računara koji obrađuje zvuk koji prima računar i daje izlazni zvuk iz računara. Da bi računar mogao ga obrađuje zvučni signal on se najprije mora konverovati u digitalni (niz nula i jedinica) i za to je odgovoran ADC (Analog Digital Converter). Naravno, izlazni zvučni signal iz računara mora biti pretvoren iz digitalnog u analogni oblik i to obavlja DAC (Digital Analog Converter). Ova dva dijela zajedno se zovu CODEC i oni ujedno rade kompresiju, odnosno dekompresiju signala (eng. Coder – Decoder ili Compression - Decompression). Najpoznatiji audio standardi za kompresiju/dekompresiju signala su mp3 i wma. Procesiranjem digitalnog signala se bavi zvučni processor (eng. DSP - Digital Sound Procesor) i na taj način rasterećuje centralnu procesorsku jedinicu (CPU) u tom dijelu posla. Naravno, ukoliko zvučna kartica ne posjeduje svoj DSP, ovaj posao preuzima CPU. Najpoznatiji proizvođači zvučnih kartica su nVIDIA, Realtek, VIA, Terratec, C-Media itd.

MREŽNA KARTICA

Mrežna kartica (eng. Network Integrated Controller – NIC, Network Adapter, LAN adapter) je komponenta računara koja služi za komunikaciju računara sa drugim računarima ili nekim drugim uređajima koji se nalaze u mreži, preko standarda Ethernet i Wi-Fi. Naravno, može biti integrisana na matičnoj ploči ili dodata računaru preko PCI slota na matičnoj ploči. Jedan računar može imati više mrežnih kartica tako da može biti priključeno više mrežnih uređaja.

Svaka mrežna kartica ima 48-bitni unikatni identifikator na mreži koji se naziva MAC adresa (eng. Media Access Control address). Mrežne kartice se proizvode tako da podržavaju sljedeće propusnosti podataka 10, 100 i 1000 Mbit/s. Neke kartice su označene kao 10/100/1000 što znači da podržavaju sve tri brzine prenosa podataka. Najpoznatiji proizvođači mrežnih kartica su: Cisco, Netgear, D-Link, Broadcom, Realtek, VIA Networking, Marvell Tehnology Group, Intel, DEC, 3Com, ASIX Electronics, Novell, National Semiconductor, AMD, itd.

OPERATIVNI SISTEM

Operativni sistem je skup programa koji posreduje između korisnika računara i hardvera na računaru. On čini računar jednostavnim za korišćenje. Operativni sistem obavlja osnovne zadatke kao što su: očitavanje unosa sa tastature, slanje slika na ekran, vođenje računa o datotekama i direktorijumima na disku i upravljanje periferijskim uređajima (printeri, skeneri,...). Dakle, svaki put kada startujemo računar, operativni sistem se učita u memoriju računara i počinje da upravlja resursima. Najpoznatiji operativni sistemi današnjice su: Windows, Unix, Mac itd.

MP3 FORMAT

Proučavanjem načina na koji ljudski mozak prima zvukove, došlo se do zaključka da on ne može da procesira sve što mu stigne do ušiju. To je iskoristio MP3 standard. On posebnim algoritmom izbacuje suvišne i nebitne djelove zvučnog signala. Kada se dva zvuka istovremeno zapisuju, MP3 zapisuje samo onaj koji je na frekvenciji unutar opsega koje ljudsko uho može da registruje. Na ovaj način može se snimiti kvalitetan zvuk u datoteku koja je do 12 puta manja od originalne.

MATRIČNI ŠTAMPAČ

Matrični štampač ima glavu za štampanje koja sadrži tanke metalne iglice. Slika na papiru nastaje tako što tanke iglice udaraju na mastiljavu traku koja se nalazi između iglica i papira. Mastiljava traka pravi male tačke na papiru koje oblikuju slova kada se te tačke nalaze blizu jedna drugoj. Dakle, ovaj uređaj je sličan pisaćoj mašini. Ovi štampači su spori i bučni. Matričnim štampačem može se štampati više kopija istovremeno (upotrebom klasičnog indigo ili višeslojnog perforiranog papira), pa je njegova namjena najcešće stampanje raznih formulara, uplatnica ili računa. Najpoznatiji proizvođač ove vrste štampača je EPSON.

INK DŽET ŠTAMPAČI

Ovi štampači imaju glavu za štampanje koja sadrži zamjenjive patrone u kojima se nalazi mastilo. Mastilo se u obliku malih kapljica izbacuje iz tih patrona kroz tanke rupice i pada na papir. Patrone su obično sa crnim i mastilima u boji. Ovi štampači nijesu skupi, ali je njihova eksploatacija (zamjena patrona) skupa. Spori su, ali kvalitet štampe može biti odličan. Prvu komercijalnu verziju Ink džet štampača proizveo je HP 80-ih godina prošlog vijeka.

LASERSKI ŠTAMPAČI

Ova vrsta štampača predstavlja veoma precizni štampač koji radi na principu laserskih zraka, u mogućnosti je da štampa i tekst i grafiku. Laserski štampači su nekada bili prilično skupi, danas se prodaju po prihvatljivoj cijeni. Veoma su brzi i imaju veliku preciznost štampanja, posebno ako se radi o tekstu. Oni su prije svega namijenjeni za veliku količinu ispisnog materijala sa naglaskom na brzinu i niske cijene ispisne stranice na uštrb kvaliteta, odnosno nisu predviđeni za zahtijevnije grafike. Sadrže i obnovljive potrošne materijale, odnosno tonere, koji se mogu iznova puniti. Većina današnjih laserskih štampača mogu štampati crno bijeli tekst i grafiku, iako postoje i laserski štampači u boji.

PLOTER

U današnje vrijeme ploteri imaju veliku primjenu u poduzećima,na fakultetima pa i u fotografskim studijima. Primjenjuje se upravo zbog lakšeg printanja odnosno ispisivanja plakata,crteža,slika,postera,… Ploteri su velika tehnološka pomoć njihovim korisnicima. Danas se topografske i ostale karte ispisuju upravo na ploterima,što je uvelike inženjerima olakšalo posao. Naime, prije su se karte morale ručno crtati, a danas je dovoljno samo pritisnuti tipku i ploter nam ispiše kartu. Upotreba računara i plotera u kartografiji znatno je olakšala istraživanja i dobijanje sasvim novih projekcija. Zbog različitih vrsta, ploteri su našli primjenu u mnogobrojnim djelatnostima. Cijena im je dosta pristupačna pogotovo za poduzeća, a laki su za rukovanje pa se s njima svi mogu koristiti. Malo vremena im je potrebno za ispis pa je i to jedan od razloga zbog kojeg bi trebali koristiti plotere. Takođe, slike koje oni ispisuju su visokog kvaliteta. Ploteri su nam uvelike olakšali posao, jer ono što se napravi na računaru preko njih se ispisuje i to bez greški.

TASTATURA

Tastatura je ulazni uređaj pomoću kojeg upravljamo računarom, te unosimo znakove i tekst. Iako današnje tastature sadrže 104 tipke, one mogu izvesti mnogo više znakova i funkcija kombinovanjem postojećih da bi se dobio neki znak ili ostvarila neka naredba. Svaki računar ima neki vid tastature. Namjena tastature je da prihvati korisnikovo tipkanje i da pošalje signale u računar, gdje se oni pretvaraju u slova i brojeve u odgovarajućem programu koji se u tom trenutku izvršava. Unutar tastature se nalazi matrica na kojoj su poredani gumeni svodovi na kojima se konačno nalaze tipke. Kada je neka tipka pritisnuta ona dodiruje matricu koja potom šalje signal (u zavisnosti koju tipku smo pritisnuli) koji se dekodira pomoću procesora što se nalazi u tastaturi. Kada se utvrdi koji je signal u pitanju on se šalje putem kabla (koji je priključen na matičnu ploču) na računar. Konačno, operativni sistem prihvaća taj dekodirani signal i to je završni čin, tada vidimo rezultat. Sve ovo se, naravno, događa jako brzo te skoro nikad nema kašnjenja u prijenosu signala sa tastature na računar.

MIŠ

Kao tastatura i miš je ulazna jedinica računara koja očitava pokret ruke koja ga drži i pretvara ga u pokret pokazivača (strijelice) na ekranu. Miš može imati jednu, dvije ili više tipki. Svi noviji miševi imaju minimalno dvije tipke i točkić a neki i dodatne tipke sa još mogućnosti. Glavna tipka miša je lijeva tipka miša i nju najčešće koristimo. Desnom tipkom miša otvaramo kontekstni izbornik (izbornik prečica). Točkić (Scroll wheel) je vrlo koristan kada se krećemo kroz duže dokumente a u mnogim programima pritiskom na točkić aktiviramo automatsko skrolanje ili ga u kombinaciji sa tipkom Ctrl na tastaturi možemo koristiti za brzo zumiranje. Danas je klasična podjela na žične i bežične miševe. Stariji miševi su miševi sa kuglicom i vrlo rijetko ćete ih vidjeti u trgovinama. Za ove miševe se uobičajeno koristila i podloga za miša. Optički miš se najčešće koristi i ne treba podloga za njega, dok se najnoviji laserski miš još probija na tržištu. Bežični miševi se obično sastoje iz dva dijela: miša i baze koja je kablom spojena na računar. S obzirom na zapanjujuću činjenicu današnjeg tehnološkog napretka s nestrpljanjem očekujemo nove, još fascinantnije verzije kompjuterskog miša.

SKENER

Skener je ulazni uređaj koji analizira neku fizičku sliku kao što je fotografija, tekst, rukopis, ili neki predmet te ga potom pretvara u digitalnu sliku. Današnji skeneri su mahom desktop skeneri. Skeneri koriste CCD (charge-coupled device) senzore za skeniranje slike. Prema principu skeniranja, dijele se na dvije vrste:
• Skener na principu refleksije
• Skener na principu prosijavanja
On radi na principu slanja snopa svjetlosti na sliku. Svijetlo se reflektuje na poseban uređaj koji pretvara poziciju, boje i sjenke u različite električne signale koji se dalje skladište kao digitalni podaci. Oni ne razlikuju tekst od slike, jer vrše digitalizaciju svake tačke na ekranu.

WEB KAMERA

Web kamera (engl. web camera, webcam) je kamera koja prenosi slike u stvarnom vremenu koristeći se World Wide Web-om ili nekim drugim video calling programom. Web kamera je vrsta video kamere koja se direktno spaja na računar u svrhe prenošenja video signala preko interneta. Većinom se koristi za prenošenje video konferencija, te za uspostavu vizuelnog kontakta kod razgovora preko interneta, odnosno preko neke vrste instant messaging programa.Ovaj uređaj omogućava da se ulazni video signal konvertuje u digitalnu formu i skladišti na disk za kasniju upotrebu. Ovakve kamere se najčešće povezuju USB kablom. Imaju malu rezoluciju i relativno su jeftine. Česta primjena ovih kamera je na internetu gdje dva ili više korisnika mogu da komuniciraju međusobno šaljući video signal.

USB FLEŠ DISK

Ovo je vid memorije koji se čuva na uređaju relativno malih dimenzija. Ovaj uređaj je „plug and play“ što znači da se jednostavno priključi na USB port i računar ih automatski detektuje kao prenosivi disk. Pomoću njega se mogu kopirati podaci sa hard diska i prenositi na drugi računar. Zbog svojih prednosti, vjerovatno će fleš memorije trajati još dugi niz godina, dok se ne pojavi neka memorija koja će ih prevazići. Fleš memorije vješto kriju svoje mane, jer postoje njihove brojne prednosti, koje ih neutrališu. Posjedovanje fleš memorije je neophodno za brže i lakše obavljanje različitih djelatnosti.